Spotkanie branży budowlanej odnośnie prac nad polskimi kryteriami dot. priorytetów w zakresie dostaw gazu dla producentów wyrobów budowlanych

9 września 2022 r. w siedzibie Ministerstwa Technologii  i Rozwoju odbyło się posiedzenie Zespołu Trójstronnego ds. Budownictwa i Gospodarki Komunalnej z Ministrem Rozwoju Piotrem Uścińskim oraz przedstawicielem Ministerstwa Klimatu i Środowiska Panem Pawłem Pikus, Dyrektorem Departamentu Elektroenergetyki i Gazu oraz innymi przedstawicielami resortu, wiodącymi w pracach nad polskimi kryteriami dotyczącymi priorytetów w zakresie dostaw gazu.

Na wniosek Strony Pracodawców, zwrócono się do Ministra Uścińskiego o uzyskanie w sytuacji kryzysowej – oficjalnych informacji nt. dostaw energii, w tym gazu, dla sektora produkcji wyrobów budowlanych w bieżącym roku.

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele stron Pracobiorców:

• Krajowy Sekretariat Budownictwa i Przemysłu Drzewnego NSZZ „Solidarność”
• Związek Zawodowy „Budowlani”

przedstawiciele stron Pracodawców:

• Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości
• Polski Związek Pracodawców Budownictwa
• Związek Pracodawców – Producentów Materiałów dla Budownictwa
• Konfederacja Lewiatan

a także Obserwatorzy:

• MIWO Stowarzyszenie Producentów Wełny Mineralnej, Szklanej i Skalnej
• Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu

Spotkanie prowadził Minister Uścinski, Współprzewodniczący Zespołu. Po wprowadzającym wystąpieniu Przewodniczącego – głos zabrał Szymon Firląg – Prezes Związku Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa, który przedstawił problemy związane z dostawami energii w sektorze budownictwa w kontekście rozporządzenia Rady Unii Europejskiej w sprawie skoordynowanych działań na rzecz zmniejszenia zapotrzebowania na gaz (Proposal for a COUNCIL REGULATION on coordinated demand reduction measures for gas). Zgłosił on następujące tematy do rozważenia:

• Przekazano opracowaną LISTĘ BRANŻY wg działalności wytwórczych PKD dla produkcji wyrobów budowlanych (cement, wapno, ceramika, tworzywa, gips, szkło), które są uzależnione od dostaw gazu – w świetle ROZPORZĄDZENIA RADY KE w sprawie skoordynowanych środków zmniejszających zapotrzebowanie na gaz. Projekt dotyczy oszczędności w wysokości 15%
• Prośbę pracodawców o informowaniu z wyprzedzeniem o planowanych ograniczeniach w dostawie gazu,
• Oczekiwanej informacji nt. prowadzonych prac dot. Ustawy o wsparciu przemysłów energochłonnych – https://www.rp.pl/polityka/art37006451-system-doplat-i-zachet-morawiecki-zapowiada-pakiet-dla-firm-energochlonnych.

STRONA PRACODAWCÓW, przedstawiła następujące stanowisko;

1. Zaproponowano uzupełnienie informacji nt. przygotowanej listy wg działalności wytwórczych PKD dla produkcji wyrobów budowlanych- o zakłady pracujące w ciągłym trybie, wymagające stałych dostaw gazu.
2. W kontekście zalecenia Rady Unii Europejskiej dot. kryteriów dostaw które powinny być konsultowane z przedstawicielami przemysłu, zaproponowano w przypadku realnego braku dostaw gazu, stałe kontakty i ewentualne ustalenie procedur czy preferencyjnych zasad dotyczących dostaw dla zakładów branży.
3. Ze względów wyższego interesu gospodarczego i społecznego, nasza branża może być narażona na nieodwracalne zagrożenia dla instalacji. Firmy w wielu wypadkach muszą zachować kontynuacje procesu produkcji. Może się zdarzyć, iż obietnica rządu może być z różnych powodów nie dotrzymana i dlatego ustalenie kryzysowej procedury jest szczególnie istotne dla przyjęcia praktycznych kryteriów stałych dostaw (lista zakładów) w naszej branży oraz mechanizmu wcześniejszego ostrzegania o przewie w dostawach.
4. Zwrócono się o informacje dot. desygnowanej komórki organizacyjnej rządu – odpowiedzialnej za sytuację kryzysową w kontekście zapewnienia, iż MRiT odpowiada za tę problematykę dla całego polskiego przemysłu.
5. Zaproponowano ustalenie dopuszczalnego modelu dopłat do kosztów energii dla zakładów energochłonnych, w przypadku wysokiego ich udziału w kosztach w wytworzenia wyrobu finalnego. W wielu wypadkach kalkulacja wyrobów opiera się o ponad 50% udział kosztów energii.
6. Podkreślono, iż koszt i dostępności wyrobów w ramach łańcucha dostaw dla budownictwa – stanowi istotny element przy realizacji inwestycji. Bez zakończenia inwestycji powstaną zatory w przepływie finansów.

STRONA RZĄDOWA, tj. przedstawiciele MKiŚ i MRiT przedstawili następujące stanowiska odnośnie zgłaszanej problematyki:

1. W oparciu o analizy strategiczne oraz prowadzone bieżące działania MKiŚ uzyskano zapewnienie o prowadzonych przygotowaniach rządu do zapewnienia stałych dostaw gazu dla polskiego przemysłu. Z uwagi na posiadane rezerwy i gwarantowane umowy na dostawy potwierdzono informacje, iż nie planuje się żadnego wyłączania dostaw gazu dla zakładów przemysłowych.
2. Bezpośrednio za dostawy gazu odpowiadają lokalni operatorzy, którzy pozostają w stałym kontakcie z odbiorcami.
3. prawnych uwarunkowań KE, odbiorcy indywidualni stanowią priorytet dla dostaw oraz odbiorcy preferowani społecznie.
4. Wyrok TSUE z 2016 r. powoduje brak możliwości zmiany taryf i wprowadzania bezpośrednich dopłat dla gazu.
5. W dniu 09.09.22 prowadzone są negocjacje z KE. Aktualne stanowisko KE określa zakaz dokonywania dopłat do kosztów energii na poszczególnych krajach. Ostatnio jedynie Hiszpania uzyskała zgodę KE na dopłaty do energii wg zatwierdzonego planu. KE proponuje podział uzyskiwanych wspólnych wpływów z tytułu wyższych kosztów przy dystrybucji energii w UE – jako odpowiednie dopłaty dla krajów członkowskich. Polska przeciwstawia się tej propozycji w z uwagi na długi okres zwrotów i brak pilnej reakcji na kondycje producentów w sytuacji kryzysowej. Na tym posiedzeniu polska delegacja oraz kilka innych krajów mają się przeciwstawić projektowi wprowadzania wskazanego poziomu oszczędności gazu i energii elektrycznej.
6. MRiT podjęło pilne prace nad ustawą dot. systemu dopłat i zachęt, jako adekwatnego pakietu dla firm energochłonnych. Informacja na ten temat będzie dostępna do końca bm.

Wg przyjętych założeń, planuje się wsparcie producentów krajowych w ramach łącznie przyznanej kwoty 5 mld Euro. Maksymalne wsparcie ma dotyczyć 2 mln Euro. dla zakwalifikowanego producenta.

STRONA PRACOBIORCÓW przedstawiła następujące stanowiska i postulaty;

1. Aktualne i planowane koszty energii, w tym gazu, są tak wysokie, iż zagrażają kontynuacji produkcji w wielu sektorach przemysłu. Przykładowo, zamknięto ostatnio produkcję stali w III piecu Huty Katowice, co może mieć wpływ na produkcję stali dla budownictwa. Wysokie koszty gazu wpłynęły na wprowadzenie praktycznego ograniczenie produkcji stali w kilku krajach UE.
2. Wystąpiono z apelem do rządu o korektę elementów kalkulacji cen energii o w postaci ograniczenia kosztów pośredników i dystrybucji. Te koszty stanowią kilkukrotny koszt produkcji np. energii elektrycznej z węgla.
3. Ograniczenie dostaw, zwiększenie kosztów węgla, braku dostaw klinkieru wpływa na poważne zagrożenie produkcji cementu w kraju. Import Klinkieru np. z Turcji spowoduje poważne konsekwencje na rynku.
4. Ograniczenie produkcji lub wręcz jej zatrzymanie w konsekwencji prowadzi do ograniczenia zatrudnienia i grupowych zwolnień w dużych przedsiębiorstwach. Dlatego apeluje się o pilne działania, tak aby zatrzymać zagrożenia i utrzymać miejsca pracy oraz wprowadzić dopłaty do nośników energii.
5. Wyrażono poparcie dla polskiej pozycji w negocjacjach z KE w sprawie ustalenia stałego poziomu kosztów uprawnień ETS (np. 32 Euro) na okres kilka lat. Ta zmiana w ograniczeniu spekulacji wartości ETS ma wymierny wpływ na dalsze funkcjonowanie i kontynuowania produkcji. Bardzo drogi gaz i energia elektryczna powodują koszty produkcji nieakceptowalne przez rynek odbiorców.

PODSUMOWANIE

Ustalono potrzebę przygotowania kolejnego posiedzenia Zespołu z udziałem przedstawiciela MKiŚ w końcu października br. Do początku października br. zostanie ustalona aktualna Agenda posiedzenia.

1. Na ręce Ministra P. Uścińskiego – Współprzewodniczący prezydium przekazali propozycje PLANU PRACY ZESPOŁU w br., który po konsultacjach będzie wspólnie zatwierdzony.
2. Po opracowaniu projektu ustawy MRiT dot. wsparcia dla przedsiębiorstw energochłonnych, strony pracodawców i pracobiorców zostaną powiadomione niezwłocznie o tym projekcie. Przykładowo przemysł Niemiec dostaje ca 60 mld Euro dofinansowania za wysokie koszty energii.
3. Ustalono jak najszybsze przekazanie informacji dot. kluczowych informacji i potrzeb negocjacyjnych, dla prowadzonych strategicznych działań rządu w negocjacjach z KE. Chodzi o wykorzystanie bieżących kontaktów Pracodawców oraz Związków Zawodowych z instytucjami i europejskimi organizacjami branżowymi w Brukseli – w celu podjęcia strategicznej promocji uwzględnienia interesów gospodarczych Polski w tym obszarze.
4. Ustalono przygotowanie projektu wspólnego stanowiska stron Zespołu Trojstronnego w w/w sprawie. Strona pracodawców do przygotowania projektu stanowiska desygnowała Szymona Firląga – Prezesa Związku Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa, strona pracobiorców – Tadeusza Ryśnika.